Meer aandacht voor de meer- en hoogbegaafde leerling

Delta-onderwijs is enkele jaren geleden gestart met een training voor schoolteams: “Hoe om te gaan met meer- en hoogbegaafde leerlingen”, zodat scholen niet alleen aandacht hebben voor de zwakke, maar ook voor de meer- en hoogbegaafde leerling.
Ook het team van de Meander is en wordt hierin geschoold, waarbij drie leerkrachten (meneer Niels, juffrouw Saskia en juffrouw Barbara) zich extra specialiseren.
In samenwerking met mevr. E. van Gerven (Slim!Educatief) heeft de Meander het volgende ontwikkeld:

• een nieuw protocol voor meer- en hoogbegaafde leerlingen
• een opzet voor twee leerlijnen voor meer- en hoogbegaafde leerlingen
• de organisatie van de “verrijkingsklas”

Waarom een verrijkingsklas?

De Verrijkingsklas is een klas voor kinderen die hoogbegaafd zijn, die extra uitdagingen aankunnen en nodig hebben en/of voor kinderen die ondanks hun begaafdheid moeite hebben met leren. Ze gaan op zoek naar de eigen mogelijkheden en grenzen.

Wat gebeurt er in de verrijkingsklas?

De verrijkingsklas streeft een aantal doelen na:

• leren `leren`: De kinderen werken in projecten volgens een vaste aanpak en opbouw, daar wordt ze geleerd hoe ze problemen kunnen aanpakken en welke mogelijkheden ze daarvoor hebben.
• uitdaging bieden: De kinderen krijgen opdrachten op een hoger niveau, opdrachten waar ze ook in de klas aan kunnen werken.
• samenwerken: De leerlingen werken veel samen en moeten samen beslissingen nemen, overleg plegen en opdrachten uitvoeren.
• het verkennen van de eigen grenzen: Wat kan ik, wat moet ik nog leren?
• het aanspreken van verschillende intelligenties: De kinderen werken met projecten, zelfstandige opdrachten, filosoferen, maar werken ook met ruimtelijk materiaal en spellen.
• communicatie verbeteren: De leerlingen overleggen, presenteren en verklaren.
• zelfbeeld versterken: Er is waardering voor de kinderen zoals ze zijn, voor wat ze presteren en er is begrip voor wat ze nog moeten leren.

Eén ochtend in de twee weken gaan de leerlingen naar de verrijkingsklas met een vaste leerkracht. Vanuit hier krijgen de leerlingen voor de tussenliggende periode verrijkingsopdrachten mee voor in de groep. Door middel van compacten van de reguliere lesstof houden de leerlingen tijd over voor deze verrijkingsopdrachten.
De verrijkingsklas is een aanvulling op het verrijkingsaanbod in de groep. Het verrijkingsaanbod is ingedeeld in twee leerlijnen, waarbij de Plusklas met materialen en opdrachten uit de tweede leerlijn werkt. Deze werkvormen vereisen andere leerling vaardigheden dan de materialen uit de lessen en de materialen uit de eerste leerlijn (zie figuur Verrijkingsaanbod).


figuur verrijkingsaanbod:

De inhoud/ werkvormen van de verrijkingsklas:

◦ Kring/ opening: Breinbrekers, filosoferen in de kring, debatteren, etc.
◦ Project werk: Pittige Plustorens* en TASC-model**
◦ Denk werk:
   ◾Thema´s als filosofie, mythologie, astronomie
   ◾Zelfstandige opdrachten voor in de klas
◦Doe werk: werken met constructie materiaal, techniek, spellen

De kinderen werken rondom een thema dat uitnodigt tot ontdekken en aansluit bij hun interesses en belevingswereld

Voor welke leerlingen?

De verrijkingsklas zal uit maximaal 12 leerlingen bestaan uit de volgende categorieën:

• De Hoogbegaafde leerling (getest IQ >130)
• De leerling met een ruime didactische voorsprong op meerdere vakgebieden en waarbij het verrijkingsaanbod in de groep niet toereikend blijkt
• De leerling waarbij Hoogbegaafdheid vermoed wordt.
• De onderpresterende leerling

De ouders worden door de eigen leerkracht benaderd, wanneer hun kind in aanmerking komt voor de verrijkingsklas.


                                              

* De Pittige Plustorens zijn voor alle groepen aanwezig. Dit materiaal is speciaal voor de Hoog- en meerbegaafde leerlingen ontwikkeld. Het biedt;

• pittige verrijkingsprojecten
• gevarieerde onderwerpen van taal tot techniek, van kunst tot organisatie
• complexe activiteiten
• zelfstandig projectmatig werken, alleen of in kleine groepjes
• stimulans van de creativiteit, de motivatie en het divergente denken
• het werken volgens het TASC-model**.

** Tasc-model: TASC (Thinking Actively in a Social Context) is een verzameling van taakgerichte activiteiten in een sociale context met als doel te leren leren. Het TASC model gaat uit van acht opeenvolgende fasen waarbij zowel werkvoorbereiding, ‐uitvoering als ‐evaluatie een natuurlijk onderdeel van het leerproces vormen. In deze acht fasen wordt een sterke sociale context aangeboden waarbij kinderen met en van elkaar leren en elkaar ondersteunen. Zo krijgen ze niet alleen oog voor andermans sterke en zwakke kanten, maar wordt juist het reflecteren op het eigen leren gestimuleerd.

                

Welke leerlingen zijn meer- of hoogbegaafd?

Op school maken wij gebruik van het signalerings- en diagnosticeringsinstrument Digitaal Handelingsprotocol Hoogbegaafdheid (DHH) om te onderzoeken welke leerlingen tot de categorie meer- en hoogbegaafde leerlingen horen.
De leerlingen uit de groepen 1, 3 en 5 worden op een vast moment bekeken middels een quickscan. Vanwege de opstart van de verrijkingsklas in dit schooljaar hebben we alle groepen bekeken met de quickscan. Vanuit de quickscan worden aanbevelingen gedaan voor het eventuele vervolgtraject: signaleren en/of diagnosticeren. Met de signalering wordt duidelijk of verdere diagnostiek noodzakelijk is. Vanuit de diagnostisering wordt duidelijk welke leer- en begeleidingsbehoefte de leerling nodig heeft. Dit wordt vertaald naar een leerstofaanbod in de groep en/of Verrijkingsklas.

De werkgroep Hoogbegaafdheid beslist wie er in de Verrijkingsklas komt. Zij maken een keuze uit de kinderen die de leerkrachten hebben aangedragen (nominatie). In veel gevallen zal de werkgroep het advies komend uit het DHH overnemen.

Welke leerlingen komen voor de verrijkingsklas in aanmerking?

• De Hoogbegaafde leerling (getest IQ >130)
• De leerling met een ruime didactische voorsprong op meerdere vakgebieden en waarbij het verrijkingsaanbod in de groep niet toereikend blijkt
• De leerling waarbij Hoogbegaafdheid vermoed wordt.
• De onderpresterende leerling


Een regel daarbij is dat de vastgestelde hoogbegaafde leerling voorrang krijgt.
In de verrijkingsklas is er plaats voor de 12 leerlingen en is alleen bedoeld voor leerlingen met die specifieke leerbehoeften. In het geval dat er teveel aanmeldingen wordt er een keuze gemaakt voor de 12 meest geschikte leerlingen. Als er te weinig aanmeldingen zijn, gaat verrijkingsklas wel door, maar dan met minder leerlingen. Getalenteerde leerlingen die niet in aanmerking komen voor de verrijkingsklas krijgen in hun eigen groep een passend leerstofaanbod vanuit leerlijn 1 en/of 2. Dit wordt samengesteld door de eigen leerkracht in samenwerking met de werkgroepleden hoogbegaafdheid.

De eigen leerkracht werkt samen met de verrijkingsklasleerkracht. De communicatie naar de ouders gaat via de eigen groepsleerkracht. Evaluatie vindt plaats tijdens de 10-minutengesprekken. Tijdens de evaluatie wordt besproken of doorgang wenselijk is. Hierbij is het van belang dat de prestaties in de groep niet achteruit gaan en de manier van werken in de verrijkingklas nog steeds passend is bij de behoeften van de leerling.

Interessante links:

http://www.pittigeplustorens.nl/ (site pittige plustorens)
http://www.tascwheel.com/nl (site TASC)
http://mweb.bicat.com/blob/GERTINK9999.pdf (artikel TASC)